Kunnen verstoten (groot)ouders contact houden met hun (klein)kind?

Verstoten ouders hebben maar één verlangen: weer een normale relatie krijgen met hun kind en ouder kunnen zijn. Maar voorlopig zit dat er niet in… Heel wat ouders proberen contact op te nemen met hun kind. Ook grootouders willen dat doen. Vaak een lijdensweg vol frustratie. Er zijn mogelijkheden, maar geen wonderoplossingen.

Contact opnemen

Verstoten ouders schrijven brieven of kaartjes, bellen op, sturen sms’jes, plaatsen berichtjes op Messenger en – godbetert! –  zelfs op FaceBook, Instragram of gebruiken andere sociale media.

Vaak zorgt de verblijfouder ervoor dat de boodschappen nog niet eens tot bij het kind geraakt. Verstoten ouders wachten tevergeefs op een reactie.

Pijnlijker misschien nog is als het kind wel reageert, maar zijn verstoten ouder meteen afwijst. Niet zelden doet hij dat met beschuldigende en beledigende woorden en de eis dat hij hem  met rust laat. Sommige kinderen dreigen er zelfs mee hun verstoten ouder te laten vervolgen wegens stalken. Onthutsend! De ouder herkent zijn kind niet meer.

Geen contact opnemen

Sommige verstoten ouders nemen geen contact op. Ze zijn er van overtuigd dat de boodschap toch niet aankomt en ze willen zich de frustrerende ervaring van een afwijzing besparen. Of ze willen hun kind niet onder druk zetten, omdat ze verwachten dat de verblijfouder hun kind verhindert om te reageren, en dat misschien met woorden van minachting. Je gaat je vader niet antwoorden, hij heeft nog nooit iets goeds gedaan!

Probleem is dat geen contact opnemen door de verblijfouder en het kind uitgelegd wordt als een gebrek aan belangstelling, aan betrokkenheid, aan liefde.

Contact opnemen of geen contact opnemen, het blijft fout. Contact opnemen is lastig vallen, geen contact opnemen is tekortschieten! De verblijfouder zit gevangen, weet niet meer wat aanvangen en blijft diep bedroefd of erg boos achter. De machteloosheid doet pijn!

Derden inschakelen

Sommige verstoten ouders schakelen derden in, mensen van wie ze weten dat die contact heeft met hun kind. Ze verwachten dat deze derden informatie over hun kind kunnen verschaffen. Dat kan lukken.

Sommige verstoten ouders hopen bovendien dat deze derden hun kind ervan kunnen overtuigen weer contact met hen op te nemen. Wie weet, lukt dat ook wel! Toch vraagt dit heel wat moed en vooral onderhandelingsvaardigheid van deze derden. Het is zeker niet uitgesloten dat kinderen dit als bemoeienis ervaren, zelfs als een bedreiging. Ze blijven het contact afwijzen en krijgen zelfs nog meer afkeer van hun verstoten ouder.

Soms heeft een verstoten ouder nog wel contact met zijn andere kinderen. Dat geeft kansen op het krijgen van informatie en op bemiddeling. Toch weer oppassen! Informatie verstrekken over broer of zus en bemiddelen belast deze kinderen enorm en het kan de relatie tussen de kinderen onderling zwaar onder druk zetten en zelfs beschadigen.

Hier is wijsheid vandoen! Argumenten voor en tegen moeten goed afgewogen worden.

Advies van teruggekeerde kinderen

Kinderen die op latere leeftijd weer contact krijgen met hun ouders geven nogal eens het advies aan verstoten ouders om juist wel contact te blijven houden. Zijzelf wensten als kind dat hun verstoten ouder signalen gaf dat ze nog aan hen dachten en nog van hen hielden.

Zij geven dit advies ondanks de kans dat de boodschap van de verstoten ouder niet aankomt, of het kind de boodschap afwijst. In dit laatste geval registreert het kind in ieder geval dat de verstoten ouder nog altijd zijn ouder wil zijn.

We weten niet wat een kind voelt als hij zijn ouder heeft (moeten!) verstoten. Wij weten niet waar zijn gevoelens van aanhankelijkheid, trouw, loyaliteit gebleven zijn. Zijn de kinderen zich nog bewust van hun loyaliteitsgevoelens, missen ze hun verstoten ouder, lijden ze onder de contactbreuk en verlangen ze naar een berichtje van hun verstoten ouder? Gevangen als ze zitten in het web van verstoting en demonisering.

Of zijn ze zich niet bewust van hun loyaliteitsgevoelens en leeft hun gemis ondergronds en komt dat gemis slechts af en toe, slechts vaag aan de oppervlakte en lijden ze zonder te beseffen waardoor?

We vermoeden dat minstens het laatste het geval is, dat kinderen hun ouder wel degelijk missen. Uit getuigenissen van teruggekeerde kinderen weten we dat dit het geval kàn zijn. Geen contact met een ouder mogen hebben en altijd maar slechte dingen over hem moeten horen…

Er zullen wellicht verschillen bestaan in de manier waarop kinderen de contactbreuk beleven! Wat ook weer zal maken dat er verschillen bestaan in de manier waarop ze met de boodschappen omgaan.

Stoppen

Het is goed te begrijpen dat verstoten ouders het op een bepaald moment opgeven om nog contact te leggen. Het werkt niet! Het doet pijn! Grote inspanningen, ongeduldig afwachten, afgewezen worden. Dit kan voor veel verstoten ouders niet blijven duren. Ze willen verder met hun leven. Ze willen hun pogingen tot contact (voorlopig) on hold zetten.

Sommige mensen uit hun omgeving zullen dat begrijpen, hen daar zelfs toe aanmoedigen, omdat ze zien hoe de verstoten ouder onder de aanhoudende contactbreuk lijdt. Anderen zien dat anders, vinden dat de verstoten ouder zijn kind in de steek laat.

Wat verstoten ouders op zo’n moment alleszins best doen is deze beslissing duidelijk melden aan hun kind. En dat met de nodige tact, zonder verwijten, zonder dreigen, zonder chanteren. Mama gaat stoppen met berichtjes stoppen. Ze krijgt nooit antwoord. Weet dat ik nog steeds van je houd. Weet dat je nog steeds welkom bent. Maar nu wil ik je met rust laten.

Hoe boodschappen sturen?

Als verstoten ouders boodschappen sturen, laten ze zich nogal eens leiden door heftige emoties. Begrijpelijk, want ze hebben zoveel verdriet, ze willen zo graag terug contact, ze zijn zo ongeduldig, misschien zelfs wel boos. Het gevaar bestaat dat hun boodschappen te overdonderend klinken, waardoor ze een averechts effect hebben.

Daarom is het zo belangrijk ervoor te zorgen dat de boodschap niet beschuldigt, niet chanteert. Teksten als ‘ik heb zoveel verdriet’, ‘ik kan je niet missen’, ‘waarom laat je me in de steek?’ schrikken kinderen af. Zeker als ze die vaak ontvangen.

Het is beter om af en toe een ‘sober’ bericht te sturen. Berichtjes bij speciale gelegenheden, verjaardagen, nieuwjaar, examens … of af en toe ‘zomaar eens’ zijn voldoende.

Uiteraard mogen gevoelens aan bod komen, maar de berichtjes mogen niet te melig zijn, want dan komen ze belachelijk of zielig over. Boodschappen als ‘ik hou nog steeds van jou’, ‘veel liefs’, ‘je bent nog altijd welkom’, ‘het allerbeste’ en vragen als ‘hoe gaat het met je’, ‘hoe waren je examens’, ‘hoe gaat het met je sport?’, ‘hoe was je vakantie?’ zullen kinderen meer aanspreken, zullen ze beter aanvaarden.

Het gaat er alleen maar om dat de verstoten ouder het signaal geeft dat hij nog altijd ouder wilt zijn, dat het kind nog altijd zijn kind mag zijn.

Niet doen

Soms willen verstoten ouder actie ondernemen. Dat geschrijf zonder reactie worden ze beu. Ze zoeken life contact. Ze wachten hun kinderen op aan de schoolpoort, ze staan langs het sportveld, ze spreken hen aan als ze hen toevallig tegenkomen, ze gaan de wegen van hun kind na en benaderen hem midden op straat of aan de bushalte.

Op zo’n moment voelen kinderen zich overvallen en bedreigd. Ze worden bang. Ze hebben immers een gedemoniseerd beeld van hun verstoten ouder. Of ze vrezen dat die boos zal worden omdat ze hem in de steek hebben gelaten. Ze komen in een loyaliteitsconflict terecht. Ze zijn bang dat hun verblijfouder te weten komt dat ze hun verstoten ouder gesproken hebben. Het kind kan, wil, durft niet ingaan op deze pogingen tot contact van hun verstoten ouder.

Contact met derden

Ook al heeft een verstoten ouders geen contact met zijn kind, hij wil wel zijn ouder blijven. Dat kan door zich te informeren over zijn kind. Dat versterkt zijn gevoel van identiteit als ouder.

Zich informeren op school biedt hier wellicht de beste kans. Hoe het op school gaat, zowel qua leren, gedrag als welbevinden is voor kinderen zeer belangrijk. En dus ook voor de ouders. Doorgaans zijn scholen bereidwillig om ouders informatie te verstrekken. Ze weten dat beide ouders daar recht op hebben. Kopieën van rapporten en uitnodigingen voor een oudercontact, evenementen worden gemakkelijk gegeven en persoonlijk contact wordt toegestaan.

Zich informeren bij andere instanties, als een de sportclub of de jeugdbeweging is vaak moeilijker en hangt vaak af van persoonlijke relaties van de ouder met de leiding.

Uitzonderlijk krijgen verstoten ouders informatie van mensen uit de omgeving van hun kind, van eigen vrienden en kennissen, van een medeleerling  of vriendje op school, soms zelfs van familieleden van de verblijfouder. Het kan ook via een broer of zus van het verstoten kind met wie de verstoten ouders nog wel contact hebben. Ook al is dat allemaal zeker niet evident.

Dan maar met centen…

Het moge cynisch klinken, maar ook door het betalen van de alimentatie voor de kinderen toont de verstoten ouder dat hij ouder voor zijn kinderen wilt zijn. Hij draagt daarmee immers bij tot de levenskwaliteit van zijn kinderen. Zelfs als hij hen niet kan ontmoeten.

Soms is de verstoten ouder zelfs dit bewijs van ouder willen zijn niet gegund. De verblijfouder wijst de alimentatie af of hij houdt de betaling ervan voor de kinderen verborgen of hij liegt er zelfs over! Dat de verstoten ouder verbitterd geraakt is niet verwonderlijk.

Ten einde raad

Als contact krijgen totaal onmogelijk is blijven er nog enkele ultieme middelen over. Er zijn verstoten ouders die een dagboek bijhouden, brieven aan hun kind schrijven zonder ze op te sturen. Dat kan vooreerst al helpen bij de verwerking van de contactbreuk, het rouwproces om het ‘verloren’ kind.

Als er later toch contactherstel is, kunnen die geschriften misschien helpen om over de verloren gemeenschappelijke geschiedenis te praten of kunnen kinderen zien hoezeer de verstoten ouder van hen gehouden heeft. Het kind kan dan samen met de verstoten ouder rouwen om de verloren tijd.

Voor grootouders kan de tijd dringen! Sommige leggen testamentair vast dat de geschriften na hun dood aan hun kleinkinderen bezorgd moeten worden. De allerlaatste poging om contact te krijgen…